Een zoektocht van een ontheemde man die zijn leven moet bouwen op anekdotes van anderen.
To be of nooit geweest
To be of nooit geweest
José Montoya bestaat pas officieel sinds hij drieënhalf is.
Hij weet niet wanneer hij geboren is.
Hij weet niet wie zijn biologische ouders zijn.
Hij weet niet waar hij vandaan komt.
Hij weet zijn eigen naam niet.
Hij bestaat op papier, maar wat zegt dat papier eigenlijk?
37 jaar nadat hij geadopteerd werd uit Colombia en terechtkwam in een Noord- Hollands dorp, probeert José Montoya de puzzel te leggen van zijn versplinterde leven. Alles aan hem is bedacht en hij kan de splinters en fragmenten van zijn leven steeds opnieuw in een andere samenstelling leggen. Je zou kunnen zeggen dat dat vrijheid is, maar ook dat hij eigenlijk helemaal niet bestaat.
To be of nooit geweest is een mozaïek van verhalen, beelden, woorden en beweging. Geen whodunit maar een whoami: een zoektocht van een ontheemde man die zijn leven moet bouwen op anekdotes van anderen. Hij springt van verhaal naar verhaal op zoek naar de rechtvaardiging van zijn bestaan. Want als niemand het kan bevestigen, hoe weet je dan dat je er bent?
“Zijn beleving dringt door tot de toeschouwer, grijpt aan en emotioneert. Je zal nooit meer zomaar voorbijgaan aan wat adoptie is en wat het voor een adoptiekind betekent nadat je dit stuk hebt gezien.” – Andre Reeder, Paars Paars
“Montoya speelt ingetogen, beweegt zich soepel over het podium en neemt ons moeiteloos mee. Wanneer hij het vertwijfelde kind in hem, zijn gemis laat uitschreeuwen is het moeilijk om de eigen ogen droog te houden.” – Ernestine Comvalius, Paars Paars
Over Jose Montoya
José Montoya begon bij Likeminds tijdens zijn studie grafische vormgeving. Na jarenlang gespeeld te hebben in het professionele circuit, studeerde hij in 2010 af als docerend maker aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Hij speelde o.a. bij Maas, BonteHond, Likeminds, Het Toneel Speelt en bij Urban Myth in de voorstelling Martin Luther King die een Gouden Krekel won voor beste de jeugdvoorstelling van 2019.
Speeldata
De voorstelling speelde in 2021 in het Bellevue Lunchtheater en ging in voorjaar 2023 op tournee in Nederland.
9 t/m 26 juni 2021 – Bellevue Lunchtheater
14 januari 2023 – Corrosia Theater, Expo & Film
18 januari 2023 – Stadsschouwburg de Harmonie, Leeuwarden
19 januari 2023 – Groene Engel, Oss
21 januari 2023 – Isala Theater, Capelle a/d IJssel
28 januari 2023 – Schouwburg de Meerse/Cpunt, Hoofddorp
7 februari 2023 – Het Nationale Theater Zaal 3, Den Haag
9 februari 2023 – Theater Rotterdam, Rotterdam
10 februari 2023 – Bijlmer Parktheater, Amsterdam
11 februari 2023 – Bijlmer Parktheater, Amsterdam
16 februari 2023 – Theater Kikker, Utrecht
17 februari 2023 – Theater Kikker, Utrecht
20 februari 2023 – Theater aan de Rijn, Arnhem
23 februari 2023 – de Meervaart, Amsterdam
24 februari 2023 – Theater Zuidplein, Rotterdam
24 maart 2023 – Studio de Bakkerij, Rotterdam
25 maart 2023 – DeLaMar West, Amsterdam
Credits
Tekst, decor, spel José Montoya
Eindregie Bram Jansen
Muziek Stijn Hoes
Lichtontwerp Julia Clarke
Dramaturgie Liet Lenshoek
Met dank aan Wendy Briggeman en Carlos Zorita Diaz
Media
Colombiaanse media
In 2018 reisde José naar Colombia op zoek naar zijn familie en deed online een oproep. De oproep werd opgepikt en José werd geïnterviewd door verschillende Colombiaanse televisieprogramma’s en websites.
Nederlandse media
Op 19 april 2021 organiseerde De Balie een gesprek over het adoptiesysteem in Nederland.
José Montoya was een van de deelnemers aan het gesprek en sloot het programma af met een fragment uit de voorstelling.
Het gesprek, inclusief het fragment, was terug te kijken via De Balie.
Adoptie in het nieuws
In 1983 werd José Montoya geadopteerd uit Colombia. In de jaren 80 werden veel kinderen uit onder meer Colombia geadopteerd. Sinds kort wordt het deksel gelicht van deze soms zeer kwalijke adoptieprocedures en werden adopties uit het buitenland per direct opgeschort. Ook Montoya werd geconfronteerd met zoekgeraakte informatie van zijn adoptie in Colombia. De informatie die hem duidelijk kan maken wie hij is en wie zijn biologische ouders zijn, is eenvoudigweg verdwenen.
Lees via onderstaande links de artikelen van de NOS over de adoptieprocedures:
8 februari 2021: Voorlopig geen nieuwe adopties uit het buitenland.
5 februari 2021: Commissie adviseert kabinet adopties uit buitenland te stoppen na ernstige misstanden.
Interviews
Likeminds in gesprek met José Montoya: “Ik heb heel lang deze voorstelling niet willen en niet kunnen maken omdat het mij onmogelijk leek dat andere mensen zouden kunnen begrijpen hoe het is. […] Maar nu ik al een aantal jaar speel, vind ik het des te belangrijker dat ik mijn eigen verhaal vertel en dat verhalen zoals de mijne verteld kunnen worden.”
Lees hier het hele interview met José over de voorstelling.
Meer interviews:
Semana
Noticias
Telecinco
Magazín MI GENTE
Noticiero 90 minutos
Interview met Theater Bellevue
Podcastaflevering Theater Bellevue
Aflevering Omroep ZWART – De Nacht is ZWART