Likeminds bedankt! 2020

Interview

Likeminds bedankt! 2020

Op 17, 18 en 19 december vindt Likeminds bedankt! 2020 plaats! Bij Dansmakers in Amsterdam Noord zijn 4 nieuwe voorstellingen te zien van Giovanni Brand, Dilan Yurdakul, Edna Azulay & Lila Payens en Steff Geelen.

In deze interviewreeks vertellen de makers over hun voorstellingen.

Klik hier voor alle info over het festival, de voorstellingen en voor tickets. 

Over de voorstelling

Zigeunerkind met traan
Een poging tot verzoening: als je maar lang genoeg als uitschot behandeld wordt ga je er vanzelf in geloven

Als je afstamt van de Roma, mag je je dan ook Roma voelen en noemen, ook al ben je al meer dan tien jaar niet meer op het woonwagenkamp geweest? En klopt het dat je niet welkom bent op dat woonwagenkamp als je uit de kast bent gekomen? En worden Roma op hun beurt door de hele wereld met de nek aangekeken? Giovanni Brand volgt een zoektocht naar zijn roots die bol staat van de oordelen en vooroordelen en volgt smalle marges van begrip en acceptatie. Hij komt erachter dat oordelen in onze natuur zit, zoals ook het Roma in zijn bloed zit. Je kan het negeren maar het is niet te ontkennen. Deze performance is een collage van oordelen.

Gemaakt en gespeeld door Giovanni Brand Eindregie Lynn Schutter
Kostuum Nightmare disorder Bouw decor Gino Post

In gesprek met Giovanni

Hoe zou je jezelf omschrijven als maker?
Ik begin eigenlijk altijd bij mezelf. Ik zet mezelf tegenover de wereld of iets in de wereld. Ik kan alleen maar vanuit mezelf maken. Omdat ik vind dat er te veel verkeerde aannames gedaan worden wanneer mensen proberen vanuit een ander te denken. Ik probeer me wel te verplaatsen in anderen maar ik denk daar dan als mezelf over na en deel dat dan met de wereld. Ik vind het belangrijk dat mensen weten dat dat mijn kijk op iets is. Meestal begint het dus heel erg persoonlijk en dan langzaamaan trek ik dat steeds breder waardoor meer mensen zich erin kunnen herkennen. Ik probeer het ook niet alleen bij feiten te houden maar ook om het gevoel aan te spreken. Zowel in beeld als in taal, zodat zoveel mogelijk mensen er iets uit kunnen pikken wat hen raakt of waar zij een connectie mee hebben.

Het gaat daarnaast gepaard met een sterke fysieke aanwezigheid. Er is altijd iets aan de gang in mijn fysiek. Ik praat met mijn handen, ik beweeg veel als ik praat en dat ik wil ik niet ontkennen op de vloer. Dat zet ik extra aan waardoor er een lichtheid ontstaat die de donkerte in mijn verhalen wat behapbaarder maakt.

Jouw voorstelling heet Zigeunerkind met traan. Waar gaat de voorstelling over?
Deze voorstelling gaat over mijn blik op mijn familie. Tijdens de lockdown ben ik onderzoek gaan doen naar mijn stamboom en ben ik erachter gekomen dat wij afstammen van de Roma. Mijn familie woont op een woonwagenkamp dus ik wist wel dat er iets in die richting zou zijn maar het is nooit door iemand benoemd. Ik weet ook niet zeker of zij het zelf wel wisten.

Ik ben toen meer onderzoek gaan doen naar de geschiedenis van de Roma-gemeenschap. Ik werd daar door geraakt maar ik kon dat niet echt een plek geven. Ik dacht: mag dit wel mijn geschiedenis zijn? Want ik heb zelf nooit op een woonwagenkamp gewoond, dus ik weet niet hoe het is om als kamper of Roma uitgescholden te worden. Ik heb dat allemaal nooit meegemaakt dus mijn privileges zijn op dat gebied veel groter. Toch voel ik me erdoor geraakt en voel ik dat ik dit verhaal moet vertellen, want ik ken geen andere Roma-maker of Roma-acteur in Nederland die het doet. En omdat ik van jongs af aan wel op het woonwagenkamp kwam en daar soms bijna wekelijks was, denk ik dat ik wel een echt inkijkje kan geven. Er zijn veel vooroordelen over kampers en zo worden ze ook behandeld door de maatschappij. Sommige vooroordelen zijn misschien waarheidsgetrouw, maar heel veel dingen zijn dat niet. Kampers zijn ook gewoon mensen.

'Ik dacht: mag dit wel mijn geschiedenis zijn?'

Tegelijkertijd heb ik zelfs sinds mijn 16e niet echt meer veel contact met mijn familie. Daardoor bestaat mijn beeld van hen voor een deel uit oordelen waarvan ik denk dat ze die over mij hebben. Die oordelen zijn in mijn hoofd gaan groeien omdat het moment dat het contact minder werd, samen viel met het moment dat ik uit de kast kwam. Misschien heb ik signalen vanuit hen wel groter gemaakt in mijn hoofd. Of juist niet, maar dat weet ik dus niet zeker. Wat ik bij Likeminds bedankt! ga spelen, gaat over al die oordelen. De oordelen van de afgelopen 10 jaar in relatie tot de Roma-geschiedenis. Hoe waarheidsgetrouw zijn al die oordelen? En hoezeer zijn mijn eigen oordelen over kampers gevormd door ‘normale burgers’, zoals die in kamper-termen worden genoemd?.

Lynn Schutter doet de eindregie van de voorstelling. Wij zijn beste vrienden en bij haar voel ik geen schaamte meer. Het is altijd spannend om voor de eerste keer dingen uit te proberen en met haar vind ik dat het minst spannend. En zij kent mijn familie ook omdat we al zo lang bevriend zijn. Dat is voor dit project heel dierbaar en daarom ben ik heel blij dat we samen aan deze productie gaan werken.

In de titel van jouw voorstelling staat een streep door het woord zigeuner. Waarom is dat?
Dat woord heeft negatieve connotaties. ‘Zigeuner’ en ‘gypsy’ zijn eigenlijk woorden bedacht door westerse mensen om de Roma, de Sinti en reizigers over één kam te scheren. Gypsy werd bijvoorbeeld gebruikt toen de Roma als slaven werden gebruikt in Oost-Europa. Daarom horen we die woorden eigenlijk niet meer te zeggen

'Ik voel dat ik dit verhaal moet vertellen'

Er is hier niet veel bekend over de geschiedenis van de Roma, het publiek zal waarschijnlijk nog maar weinig weten over het onderwerp. Hoop je hen ook meer kennis mee te geven?
In Nederland wordt er heel weinig mee gedaan; ik zou hier een hele reeks voorstellingen over kunnen maken. In Duitsland en Roemenië bijvoorbeeld, zijn er echte Roma-theatergezelschappen die alleen maar maken vanuit dat perspectief. Ik heb een van die voorstellingen gezien en ik denk dat er in Nederland nog heel veel te halen valt. Er is nog een hele wereld om te leren kennen en ik hoop dat dit de eerste stap gaat zijn

Ik hoop dat mensen een eerlijker beeld krijgen van de Roma en interesse krijgen in die geschiedenis. Ik laat ook de negatieve kanten zien van het Roma-volk en van mijn familie, want die zijn er natuurlijk ook. Maar nu overheersen die negatieve kanten alle positieve kanten.

Ik merk dat de voorstelling nu al aan het denken zet. Ik krijg, als ik er over praat, van mensen terug dat ze erdoor beseffen hoe weinig ze eigenlijk weten. En datzelfde speelt dus bij mij en mijn familie: ik weet eigenlijk heel weinig over wat er de afgelopen 10 jaar veranderd is sinds ik daar niet meer geweest ben, en zij weten dan ook weer heel weinig over de geschiedenis die verder teruggaat dan het leven dat zij kennen. Het lijkt me ook mooi dat als mijn familie komt kijken, dat zij dan ook iets leren over onze geschiedenis.

Over Giovanni Brand
Giovanni Brand is een performer en schrijver, afgestudeerd van de Toneelacademie Maastricht. Hij vertrekt altijd vanuit zijn intiemste gedachten waardoor er in zijn werk altijd een enorme persoonlijk noodzaak zit. Deze persoonlijke noodzaak zet hij tegenover de wereld waarin we nu leven. Op het toneel is hij grenzeloos omdat hij gelooft dat er geen grenzen zouden mogen bestaan, in welke vorm dan ook. De donkerte die in zijn werk schuilgaat staat in contrast met de lichtheid die hij als persoon met zich mee brengt. Zowel op het toneel als in zijn leven.